आईच्या मैत्रिणी गेल्यावर आता तिच्या जेवणात औषध कसे टाकायचे याचा मी विचार करू लागलो. तिकडे आई किचनमधून हॉलकडे व हॉलमधून किचनकडे चकरा मारत होती. कदाचित तिला माहित नव्हते की मी घरी आलेलो आहे कारण मी तिच्याआधीच घरी आलेलो होतो मा‍झ्या रूममध्ये येऊन बसलो होतो आणि रूममधील लाईटपण लावली नव्हती. जर रूमची लाईट चालू असती तर तिला कळले असते की आतमध्ये आहे व तिच्या मैत्रिणींनी माझ्यासमोर झवाड्या गप्पा मारल्या नसत्या. मी पाहिले तर आई आता बाथरूममध्ये लघवी करण्यासाठी चालली होती. ती परत बाहेरच्या आत मी मा‍झ्या रूममधील लाईट लावली फ्रेश पंखा चालू करून त्याखाली हवा खात बसलो म्हणजे तिने रूमकडे पाहिेले तर कळावे की मी आताच घरी आलो आहे गरम झाल्यामुळे, थकल्यामुळे पंख्याखाली बसलोय. तिने अजून स्वयंपाकाला सुरूवात केली नव्हते ती त्यामुळे औषध टाकायला अजून वेळ होता परंतु औषधाची पूडी मी मा‍झ्या नाईट प्यांटच्या खिशा मध्येच ठेवली होती. आई बाथरूमच्या बाहेर आली तर तिचे लक्ष लगेच मा‍झ्या रूमकडेच गेले व आतमध्ये लाईट लागलेली पाहिल्यावर तिच्या तिने सुटकेचा निश्वास टाकला व परत किचनमध्ये गेली.
तिने रात्री जेवणासाठी फोडणीचा भात कुककरमध्ये टाकला होता. भाताच्या वासाने मा‍झ्या तोंडात पाणी आले कारण मला फोडणीचा भात खूप आवडतो. कुकरच्या एक दोन शिट्ट्या झाल्यावर भाताचा सुगंध दरवळायला लागला होता. भात कुकरमध्ये असल्यामुळे सगळ्या शिट्ट्या झाल्याशिवाय आई तो खाली घेणार नाही व त्याशिवाय आपल्याला औषध टाकता येणार नाही. भात तर खूप खावा वाटला होतापण काय करणार त्यामध्ये औषध टाकायचे होते त्यामुळे आज काही मी खाऊ शकणार नव्हतो. दोन शिट्ट्या झाल्यानंतर आई मा‍झ्या रूममध्ये आली व सकाळच्या सारखेच मोठ्या आवाजात मला विचारले, कुठे गेला होता दिवसभर? मी म्हणालो, मित्राकडे गेलो होतो. मग तिने विचारले, काय केले इतका वेळ? त्यावर मी उत्तर दिले, काही नाही. आणि शांत बसून राहिलो. ती बराच वेळ माझ्याकडे एकटक नजरेने बघत राहिली व जाताना म्हणाली, फोडणीचा भात केला आहे, थोड्या वेळाने जेवायला ये. सकाळच्या प्रकरणामुळे अजून तिच्या डोक्यातील राग काही गेलेला दिसत नव्हता, परंतु मघाशी तर मैत्रिणींबरोबर चांगली हसत खिदळत होती. मा‍झ्या खोलीतून आई हॉलमध्ये गेली व सोफ्यावर जाऊन बसली. माझे लक्ष तिच्याकडेच होते कारण तीसरी शिट्टी झाल्यानंतर भातात औषध टाकायचे होते. पाच मिनिटांनी कुकरची तीसरी शिट्टी झाली तसा मी लगेच तयार झालो व किचनकडे डोळे लावून बसलो. आई हॉलमधून किचनकडे गेली व गॅसवरून कुकर खाली घेतला आणि बेसीनमध्ये भांडी धुवायला लागली. मला आता काय करावे कळत नव्हते कारण आई तिथून बाहेर आल्याशिवाय औषध टाकणे शक्य नव्हते. भांडी धूवून झाल्यावर आई आईने किचनचा दरवाजा लावला व तिच्या बेडरूममध्ये गेली व दरवाजा लावून घेतला. मला कळून चुकले होते की आईने अजून वाढदिवसाच्या पार्टीची साडी काढलेली नव्हती त्यामुळे आता साडी व ब्लाऊज काढून गाऊन घालून येईल म्हणजे निदान पाच ते चहा मिनिटे तरी तिला लागतील व तेवढ्या वेळेत आपण आरामशीरपणे औषध टाकू शकतो. आईने बेडरूमचा दरवाजा लावल्याबरोबर मी किचनमध्ये गेलो व कुकरचे झाकण काढू लागलो. कुकर एकदम गरम असल्यामुळे झाकण काढणे खूप कठीण जात होते, परंतु बराच प्रयत्न केल्यानंतर झाकण निघालेपण गरम वाफ लागल्यामुळे मा‍झ्या बोटाला जरा चटका बसला. परंतु वेळ वाया घालवण्यात काही अर्थ नाही असे समजून मी लगेच खिश्यातील औषधाची पुडी बाहेर काढली आणि साधारण एक चमचाभर औषध भातामध्ये टाकले व झाकण लावायला लागलो. मनात विचार आला की जर एक चमचा औषधाने नशा आली नाही तर? नाहीतरी आजचा दिवसच आपल्या हातात आहे, परत ही संधी मिळते की नाही देव जाणे असे समजून मी परत दोन तीन चमचे औषध भातामध्ये टाकून दिले व पटकन झाकण लावून ठेवले. एवढे औषध टाकल्यामुळे आता लवकर आई आपल्याखाली झोपणार यात काही शंका नव्हती. मी खूप आनंदी झालो होतो व आता किचनचा दरवाजा लावून बाहेर जाऊ लागलो तेवढ्यात आई तेथे आली म्हणाली, काय करतोस येथे? तिला पाहून मी टरकलोच होतो. मी घाबरतच म्हणालो, पाणी प्यायचे होते. असे म्हणून हळूहळू मा‍झ्या रूमकडे निघालो. मी जात असताना ती माझ्याकडेच पाहत होती त्यामुळे मला शंका येऊ लागली होती की तिने मला पाहिले तर नसेल ना?पण मी ज्यावेळी बाहेर येत होतो त्यावेही तीपण तिच्या बेडरूमकडून येत असल्याचे जाणवले होते आणि आल्याबरोबर तिने मला विचारले होते त्यामुळे तिने मला पाहिले नव्हते हे निश्चित.
मी रूममध्ये येऊन घड्याळाकडे पाहिले तर रात्रीचे साडे आठ वाजले होते. दिनेशने सांगितल्याप्रमाणे शरीरात औषध गेल्यापासून अर्धा ते एक तासामध्ये नशा चढते. मी औषध तर टाकले होते परंतु आता आई केव्हा जेवण करते त्यावर सगळं अवलंबून होतं. साधारण दहा ते पंधरा मिनिटांनी आई मा‍झ्या रूममध्ये आली परंतु अजूनही तिने साडी व ब्लाऊज बदललेला नव्हता. घरात असताना बहुदा ती गाऊन मध्येच असते. मी त्यावेळी टेबलावर बसून विचार करत होतो. आईने विचारले जेवायचे नाही का तुला? किती वेळा सांगायचं? ये लवकर थंड होऊन जाईल. मी म्हणालो, मला जास्त भूक नाही, तू खाऊन घे, मी नंतर खातो. त्यावर ती म्हणाली, का, दिवसभर तर काही खाल्ले नाही मग भूक कशी नाही लागली? मी म्हणालो, नाही ते मित्राच्या घरी जेवलो होतो दुपारी. त्यावर तिने मला आदेश दिला, ठीक आहे, लवकर ये जेवायला. तिच्या मागोमाग मी हळूहळू हॉलमध्ये गेलो व सोफ्यावर जाऊन बसलोपण तिरक्या नजरेने आईकडेच लक्ष होते. ती किचनमध्ये गेली कुकर खोलला व पळीने भात हालवला व दोन भांड्यांमध्ये काढला. तिला भात हालवताना पाहून मी खूप आनंदी झालो कारण आता औषध पूर्णपणे भातामध्ये मिसळले गेले होते व तिला काही संशयपण आलेला नव्हता. त्यानंतर तिने फ्रीज उघडला व बऱ्याच वेळानंतर त्यामधून काहीतरी काढले आणि ताटामध्ये ठेवले. मला काही कळेना परंतु ताट आल्यावर कळेल असा विचार केला. बहुदा तिने गुलाबजाम दिलेले असावेत. आज फोडणीचा भात व त्याबरोबर जर गुलाबजाम असतील तर दोन्ही पदार्थ मा‍झ्या एकदम आवडीचे होते.
आईने दोन्ही ताटे हॉलमध्ये आणली आणि मला म्हणाली, हे घे, जेवून घे. मी ताटाकडे पाहिले तर अपेक्षेप्रमाणे त्यामध्ये फोडणीचा भात व गुलाबजाम होते. तिने मला साधारण आठ ते दहा गुलाबजाम दिलेले होते. खरं तर आजचे दोन्ही पदार्थ मला खूप आवडत होतेपण करणार? भातामध्ये तर मीच औषध टाकले होते त्यामुळे खाऊ शकणार नव्हतो मात्र गुलाबजाम पाहून मा‍झ्या तोंडाला परत पाणी सुटले. आईने मला माझे ताट दिले व तिचे ताट घेऊन ती सोफ्यावर बसली. मला गुलाबजाम खूप खावेसे वाटले होतेपण काय करणार जर फक्त गुलाबजाम खाल्ले तर आई विचारेल की भात का नाही खाल्ला? तिला उगीच काही शंका येऊ नये त्यामुळे आत्ता काहीही खायचे नाही असे मी ठरविले. आईने विचारले, काय झाले, खात का नाही? मी बोललो, मला आता भूक नाही, मी नंतर खातो. त्यावर ती माझ्याकडे रागाने बघून बोलू लागली, का भात आणि गुलाबजाम तर तुझ्या आवडीचे आहेत ना मग का खात नाहीस? मी म्हणालो, नाही, हो, खातो, नंतर खातो. माझी अशी उडवाउडवीची उत्तरे ऐकून ती म्हणाली, ठीक आहे, तू भात नंतर खापण आता माझ्यासमोर गुलाबजाम खावूट टाक. मी विचार केला की गुलाबजाम खाल्यावर ती आपल्याला ती भातपण बळजबरीने खायला लावेल त्यामुळे मी ते ताट घेतले व निघालो. तिने विचारले, कुठे चाललास? ती म्हणालो, मी मा‍झ्या रूममध्ये जाऊन खातो. तिने माझ्याकडे रागाने बघितले व म्हणाली, ठीक आहे, जेवण करून लवकर ताट घेऊन ये धुवायला. ती असे बोलल्यावर मा‍झ्या जीवात जीव आला व मी लगेच मा‍झ्या रूममध्ये आलो. मी जरी रूममध्ये आलो होतो तरी लक्ष आईकडेच होते कारण हॉलमध्ये ती मी औषध टाकलेला भात खाणार होती. मी तिच्याकडे पाहिले तर तीपण माझ्याकडे पाहत होती. मला वाटले कदाचित मी जेवण करत आहे की नाही याचा ती अंदाज घेत असावी. मग मा‍झ्या डोक्यात एक कल्पना आली. मी खिश्यातल्या कॅटबरीज घेतल्या खायला सुरूवात केली जेवणाचे ताट बाजूला ठेवले. मा‍झ्या तोंडाची हालचाल होत आहे हे पाहून तिचीपण खात्री झाली मी जेवण करत आहे म्हणून. जेवता जेवता ती अधून मधून माझ्याकडे तिरक्या नजरेने डोकावून पाहत होती. माझे तर तिच्याकडे सारखेच लक्ष होते. ती पटपट जेवण करत होती. तिचे तोंड हालताना पाहून मीपण भलताच खूष झालेलो होतो कारण आता अर्ध्या तासानंतर तिच्या शरीरात औषधाचा परिणाम होऊ लागेल व आपोआप ती मला खेटायला येईल. आणि एकदा का तिने माझ्याशी चाळे करायला सुरूवात केली की मग मी काय तिला सोडतोय? दोन दिवसांचा राग मा‍झ्या मनात होता, त्या सगळ्याचा बदला मला घ्यायचा होता.
आईने दहा मिनिटातच तिचे जेवण संपविले व भांडे धुण्यासाठी किचनमध्ये गेली. आता तिचे भांडे धुतल्यावर कदाचित ती माझे भांडे घेण्यासाठी येईल व मी काहीही खाल्ले नाही हे पाहूल परत माझ्यावर चिडेल. आईला किचनमध्ये जाताना पाहून मी लगेच ताटातील एका प्लास्टकिच्या पिशवीत गुलाबजाम बांधून कपाटात ठेवले व भांड्यातील भात खिडकीतून बाहेर फेकून दिला आणि ताट मोकळे केले. आता जरी आई आली आणि पाहिले तरी तिला वाटेल की मी सगळे जेवण संपविले आहे. आईने जेवण झाल्यावर पाणी पिल्यानंतर अपेक्षेप्रमाणे माझ्याकडे आली विचारले, झाले का जेवून तुझे? मी लगेच बोललो, हा झाले, आणि तिच्याकडे ताट दिले. माझे ताट घेता घेता आईने हळूच ढेकर दिला होता व ते ऐकून माझी छाती धडधडू लागली. आईने सर्व भात खालेला आहे याची खात्री झाली होती व आता पुढे काय होते याची वाट पाहू लागलो. आई माझे ताट घेऊन बाहेर गेली व जाता जाता खिडकीतून माझ्याकडे एक नजर टाकली त्यावेळी तिच्या तोंडात हलकेसे हसू दिसले. बहुदा मी सर्व जेवण संपविलेले पाहून तिला बरे वाटले असेल. पण मीपण तिला जाताना पाहून एकदम खूष होतो व मनातल्या मनात आनंदाने हसत होतो.
