थोड्या वेळाने आई बाजारातून भाजी घेऊन आल्यावर मी तिच्याकडे गेलो व लता मामाकडे जाण्यास तयार नाही असे सांगितले. त्यावर आईने जरा विचार केला आणि रात्री मामाबरोबर एकदा बोलून बघते असे सांगितले.
मग मी बोललो, “आई, काहीही करपण लताला शिक्षणाला बाहेरच पाठव. मामाकडे नाही गेली तर आत्याकडे पाठव, मावशीकडे पाठव किंवा इतर कुठेही पाठव.”
आई बोलली, “अरे, आत्याकडे पाठविणे जरा अवघड आहे रे. एक तर त्यांचीच तीन मुले आहेत आणि त्यात लतापण तिथे गेली तर सर्वांचे करणे खूप जड जाईल त्यांना. तसेच त्यांना सांगणेही जरा मुश्किलच आहे, त्या जर स्वतः हून बोलल्या तर विचार केला जाऊ शकतो. आणि मावशीकडे पाठविणे तर किती धोक्याचे आहे ते तर तुला माहितीच आहे. तू कसा काय मावशीचा पर्याय सुचवला मला?”
मी बोललो, “अगं, कसा म्हणजे काय? मावशी तशी आहेपण ते फक्त पुरूषांसाठीच ना? लताला काय धोका आहे तिच्यापासून? त्या दोघींचे तर चांगलेच जमते की?”
आई बोलली, “तसे नाही रे. नंदिनीला पुरूषांनी ओढ आहे ते बरोबर आहेपण तिच्या सहवासात लतापण वेड्या वाकड्या वळणावर जाऊ शकते. त्यामुळे काहीही झाले तरी तिला नंदिनीकडे पाठवायचे नाही.”
मी बोललो. “आई अगं, तू म्हणते लताला नंदिनीकडे पाठवायचे नाही आणि लता बोलते की मामाकडे जाणार नाही. दोघीही अडून बसल्या तर यावर काहीही पर्याय निघू शकणार नाही.”
आई बोलली, “निघेल रे, काही तरी पर्याय नक्की निघेल. मला एकदा मामाशी बोलू दे. आपले ऐकले नाही तर मी मामालाच लताची समजून घालायला सांगते.”
त्यानंतर आई स्वयंपाक करू लागली व मीपण मा‍झ्या रूममध्ये येऊन बसलो. थोड्या वेळाने आईने लताला स्वयंपाकात मदत करण्यासाठी बोलावले. मग मी हॉलमध्ये जाऊन जेवण तयार होईपर्यंत टीवी पाहिण्याचे ठरविले. टीवी चालू करून जुनी हिन्दी चित्रपटांतील गाणी पाहू लागलो. तेवढ्यात आईचा फोन वाजू लागला. मी आईला जोरात हाक मारली व फोन घेण्यास सांगितला. माझा स्वयंपाक चालू आहे असे सांगत आईने मलाच फोन उचलण्यास सांगितले.
मी फोन घेतला तर तो आईच्या मैत्रिणीचा म्हणजे नीलिमाचा होता. त्या बोलल्या की, “मी एक नंबर सांगते तो लिहून ठेव आणि नंतर सुमनला दे आणि तिला रात्री मला फोन करायला सांग, नक्की.”
मी बोललो, “एक मिनिट थांबा, नीलिमा काकू, मी एका पेपरवर लिहून घेतो.”
असे म्हणून मी पेपर व पेन शोधू लागलो. हॉलमध्ये कुठेच पेपर सापडेना त्यामुळे मी मा‍झ्या रूमकडे निघालो. तिकडून नीलिमा काकू बोलू लागली, “अरे, घे पटकन लिहून मी बाहेर चालले आहे.”
तेवढ्यात मला लताचे दफ्तर दिसले. मी लगेच तिच्या दफ्तरातून एक पुस्तक काढले व कंपासमधून पेन काढला आणि मागच्या पानावर नीलिमा काकूने सांगितलेला नंबर लिहून ठेवला. फोन ठेवल्यावर ते पुस्तक घेतले व आईला नंबर देण्यासाठी किचनकडे निघालो तेवढ्यात त्या पुस्तकातून एक लहान रंगीत पुस्तक खाली पडले. ते एखादे कॉमीकचे पुस्तक असेल असे समजून मी पुढे निघालो व सहज माझी नजर गेली तर त्यावर एका भल्या मोठ्या ताठर लंडाचा फोटो होता. ते पाहून मी तर हादरूनच गेलो व लगेच मागे फिरून ते पडलेले पुस्तक उचलले आणि सोफ्यावर बसून चाळू लागलो. लताच्या पुस्तकामध्ये लपवून ठेवलेले ते एक सेक्सी पुस्तक होते व त्यामध्ये अतिशय मनमोहक असे स्त्री-पुरूषांच्या लिंगांचे फोटो होते. स्त्रियांच्या पुच्चिचे, स्तनांचे वेगवेगळया आकाराचे मदमस्त फोटो होते त्याचप्रमोण अनेक पुरूषांचे ज्यामध्ये लहान मुलांपासून वृद्ध पुरूषांच्या लंडांचे, झोपलेले व ताठर झालेले फोटो पाहून मी तर चक्रावूनच गेलो होतो. आपण जशी समजत होतो तशी लता नव्हती. ती अभ्यासाच्या नावाखाली पुस्तकाच्‍या आडून असे सेक्सी फोटो बघत होती. मला वाटायचे की ती रात्री साडे दहा, अकरा वाजेपर्यंत अभ्यास करत असेल परंतु आता कळले की ती कोणता अभ्यास करत होती. कदाचित ती रोज निरनिराळी सेक्सी पुस्तके वाचायला आणत असेल. यामुळेच मघाशी लता मला पुस्तक दाखवायला तयार नव्हती. लताची तेव्हा गोंधळलेली स्थिती पाहून मला जरा शंका येत होती. ती माझ्यापासून काहीतरी लपवत आहे असा मला अंदाज येत होता.
अशी पुस्तके केव्हा वाचावीशी वाटतात? ती वाचताना कसे वाटते? वाचल्यावर काय होते? हे सर्व मला माहिती होते किंबहूना मी हे सगळे अनुभवलेले होते त्यामुळे आता लताच्या मनाची काय अवस्था असेल हे मी जाणून होतो. परंतु लता या पहिल्या टप्प्यावरच आहे की अजून काही पुढे गेलेली आहे हे मात्र समजण्यास मुश्किल होते. ती केवळ पुस्तकेच वाचत आहे किंवा पुरूषांचे नागडे फोटो बघत आहे की खरोखरच तिने कोणाला आपल्यावर चढवून घेतलेले आहे हे कळण्यास मार्ग नव्हता. लता आता लहान नव्हती तसेच तिची जवानीही फुलत, फळत चालली होती त्यामुळे या वयात अशी पुस्तके वाचणे किंवा फोटो पाहण्याची इच्छा होऊ शकते परंतु तिने आपली मर्यादा ओलांडली नसेल तर बरे होईल. तसेही ती आता कुठे नववीत गेली होती त्यामुळे लगेच ती इतक्या पुढे जाईल असे वाटत नव्हते. परंतु लवकरच सत्य काय ते शोधावे लागेल असा मी विचार केला.
त्यानंतर नीलिमा काकूने दिलेला नंबर मी दुसऱ्या ठिकाणी लिहून ठेवला व लताच्या पुस्तकामध्ये ते सेक्सी पुस्तक परत ठेवून दफ्तरात घातले. मग सहजच मनात विचार आला की थोड्या वेळापूर्वीच मी तिला मामाकडे शाळेत जाण्यासाठी विचारले होते परंतु ती जायला तयार नव्हती व आईला सोडून कुठेही जाणार नाही असे म्हणाली होती. कदाचित तिने येथे तर कोणी पुरूष पकडला नसेल ना? कोणाशी तिचे लफडे वगैरे तर नसेल ना? असे नाना तऱ्हेचे प्रश्‍न मा‍झ्या मनात येऊ लागले. आता इतक्या लांब तीन किलोमीटर चालत जाण्या-येण्यासाठी सुद्धा ती तयार आहे परंतु दुसरीकडे शाळेत जाण्याची तिची इच्छा नाही. कदाचित शाळेत तर एखाद्या मुलाशी तिचे सुत जुळलेले नसेल ना? कारण अशी पुस्तके शक्यतो मुलींच्या हातात सहजासहजी येत नाहीत आणि त्यातल्या त्यात कमी वयाच्या मुलींच्या तर नाहीच नाही, मग लताला हे पुस्तक कोणी दिले असावे? ती स्वतः तर ते पुस्तक विकत घेऊ शकत नाही याची मला खात्री होती.
रात्री सर्वांचे जेवण झाल्यानंतर किचनमध्ये जाऊन आईला सर्व सांगण्याचे मी ठरविले. आमचे जेवण झाल्यावर लता लगेच हॉलमध्ये गेली व टीवी चालू करून पाहत बसली. इकडे मी किचन मध्येच थांबलो व सर्व प्रकार आईला सांगितला. ते सर्व ऐकल्यावर आईनेपण तोंडात बोटे घातली व आता लताला मामाकडे शाळेत घालणे हाच एक उत्तम पर्याय असल्याचे तिचे मत झाले कारण मामाच्या भितीने तरी लता असे काही चाळे कण्याची हिम्मत करणार नाही.
आता आईला काही राहवेना, तिने लगेच मामाला फोन लावला. बराच वेळ रिंग वाजल्यानंतर शेवटी मामाने फोन उचलला. मी आईला आधीच सांगितले होते की फोन स्पीकरवर ठेव म्हणजे आपल्या दोघांनाही त्याच्याशी बोलता येईल.
आई- हॅलो, दादा कसा आहेस?
मामा- मी ठीक आहे गं, सुमे तू कशी आहेस? लताला सोडवल्यावर परत तुझ्याशी बोलायला वेळच भेटला नाही बघ.
आई- हो, मी आता ठीक आहे. बाकी घरातील सर्वजण बरे आहेत ना? शालू (मामी), अंकित (मामाचा मुलगा) ठीक आहेत ना?
मामा- हो, गं, आम्ही सर्व ठीक आहोत.
आई- दादा, अरे, तुला एक विचारायचे होते.
मामा- बोल की, विचार.
आई- अरे, कसे विचारावे तेच कळत नाही.
मी- अरे मामा, आई तुला विचारायची हिम्मत करत नाहीये.
मामा- अगं विचार गं, त्यात काय एवढं?
मी- मामा, अरे, या वर्षी लता नववीला गेलेली आहे आणि माझीपण दहावी पूर्ण झाली आहे त्यामुळे आता मी काही लताबरोबर शाळेत येताना जाताना नसणार त्यामुळे तिला जरा लताची काळजी वाटत आहे. तिला रोज तीन किलोमीटर एकटे शाळेत जाणे-येणे करावे लागणार. आईचा असा विचार होता की तिला तुमच्याकडे शाळेमध्ये टाकावी कारण तेथे शाळा घराजवळच असल्यामुळे काहीही चिंता नाही व अंकित सुद्धा नववीतच असल्यामुळे दोघांचा अभ्यासही चांगला होईल.
माझे बोलणे चालू असताना मध्येच आई बोलू लागली.
आई- दादा अरे, लता आता काही लहान राहिलेली नाही, वयात आलेली आहे त्यामुळे तिच्याविषयी जरा काळजी वाटते रे. बाहेर कसे वातावरण आहे आणि त्यामध्ये तिला इथे रोज तीन किलोमीटर एकटीलाच शाळेत चालत जावे लागणार व कधी कधी उशीर झाला तर अंधारात यावे लागणार. तिला सायकलपण चालवता येत नाही रे. आतापर्यंत ती विजय बरोबर सायकलवर जायचीपण आता अडचण वाटते रे. पण लता तर अडून बसलेली आहे की ती मला सोडून कुठेही जाणार नाही. मामाच्या इकडे तर नकोच म्हणते ती.
मामा- अगं, मग तिला नंदिनीकडे का नाही पाठवत? ती तर टीचर आहे, तिचा चांगला अभ्यास देखील घेईल नंदीनी.
आई- नको रे, नंदिनीकडे नको तिला. तुला काय वाटते ते सांग?
मामा- अगं सुमे… मला तुझ्याशी जरा बोलायचे होते गं. तू जरा बाहेर ये ना, विजयला तेथेच थांबव.
आई- काय रे, काय बोलायचंय तुला? ठीक आहे, मी बोहर येते जरा.
असे बोलून आईने स्पीकर बंद केला व बाहेर जाऊन मामाशी बोलू लागली. मी आईच्या मागे मागे जाऊन लांबूनच ऐकू लागलो परंतु मला मामाचे बोलणे काहीच ऐकू येत नव्हते परंतु आईच्या बोलण्यानुसार अंदाज बांधता येईल का असा विचार केला कारण ज्याअर्थी मामा फक्त आईशीच बोलणार होता त्याअर्थी काहीतरी महत्त्वाचेच असणार. मी कान देऊन ऐकू लागलो तर आई फक्त मामाचे बोलणे ऐकत होती व काही न बोलता चिंताग्रस्त चेहऱ्याने हूं, हूं, हूं असे करायची. बराच वेळ बोलणे झाल्यावर शेवटी आईने “ठीक आहे” असे बोलून फोन बंद केला. येताना मात्र आईचा चेहरा चिंताग्रस्त दिसत होता. मामाने आईला नक्की काहीतरी अडचण सांगितली असणार व लताला तिकडे शाळेसाठी ठेवायला नकार दिला असणार अशी माझी खात्री झाली.
लता अजूनही अभ्यास करत होती त्यामुळे मी बाहेर गेलो व आईला विचारले की नक्की काय झाले ते मला सांग. त्यावर आई सांगू लागली.
“अरे, मामाने तर भलतेच सांगितले रे.”
मी विचारले, “भलतच म्हणजे काय गं?”
आई बोलू लागली, “अरे, मागच्या महिन्यात बाबा गेल्यावर मामा लताला घेऊन गेला होता ना? तर सुरूवातीला पाच सहा दिवस एकदम आनंदात गेले. तिकडे लता व अंकित एका खोलीमध्ये झोपायचे व मामा-मामी दुसऱ्या खोलीत झोपायचे. एकदा मामा-मामीचा रात्री खेळ चालू असताना त्यांना कसला तरी आवाज कानी आला व दरवाजा उघडून पाहिले असता लता तिच्या रूममध्ये पळत पळत जाताना दिसली. कदाचित ती दरवाजाच्या फटीमधून त्यांची झवाझवी बघत असावीपण चुकून आवाज झाल्यामुळे मामा मामी उठल्यावर ती धूम ठोकून पळू लागली. ते पाहिल्यावर मामा मामी चकीतच झाले व त्या पूर्ण रात्रभर मामाला झोप आली नव्हती. कदाचित लता बाथरूममध्ये जाण्यासाठी देखील आलेली असावी असे समजून दुसऱ्या दिवशी दिवसभर मामा व मामी यांनी जणू काहीच झाले नाही असे दाखवून कोणत्याही प्रकारचा संशय लतास येऊन दिला नाही.
