खुणेच्या झाडाजवळ पोहोचताच आनंदातिशयाने त्याने घोड्यावरून खाली उडी मारली. आयुष्यात प्रथमच आज त्याने राणूबाईला दौडीत हरवले होते. त्यामुळे त्याच्या हर्षाला सीमा नव्हती. अशातच राणूबाईची घोडी नजीक आली व ती घोडीवरून खाली उतरून श्वास घेणार तोच. “ताईसाहेब आम्ही जिंकलो.” म्हणत आनंदरावाने तिला मिठी मारली. आपल्या बलंदड बाहुपाशात तिला गच्च आवळून घेतले. राणूबाईला हे सर्व अनपेक्षित असल्याने ती गोंधळून गेली व “अर्रे.हो.हो.दा.” म्हणेपर्यंत हर्षातिरेकाने बेहोष झालेल्या आनंदरावाने तिच्या ओठांचे कचकचीत चुंबन घेतले.
जसे त्याचे राकट ओठ तिच्या मुलायम ओठांना भिडले तशी ती आवाक झाली. तिचे डोळे विस्फारले तर नाकपुड्या फुलून गेल्या. श्वास तिच्या छातीत रूकला. यापासून अनभिज्ञ आनंदराव मात्र डोळे मिटून तिच्या मऊसुत ओठांचा व नर्म गरम जिभेचा आस्वाद घेत होता. तिच्या ओठांचे चुंबन घेत असतानाच त्याचे हात तिच्या पाठीवरून खाली सरकत सरकत कमरेवर आले. तिथे काही क्षण रेंगाळून घट्ट कासोट्यात बांधलेल्या तिच्या कुल्ल्यांवर त्याचे हात फिरू लागले. मध्येच तो तिचे कुल्ले मुठीत धरून चुरत होता.
आनंदरावाच्या प्रणयचेतीष्टांनी राणूबाईही पाघळू लागली व तिचे आतापर्यंत अधांतरी असलेले हात आनंदरावाच्या पाठीवर आवेगाने फिरू लागले. आवळू लागले. त्याच्या चुंबनाला प्रतिसाद म्हणून ती देखील आपली जीभ त्याच्या तोंडात खेळवू लागली. मध्येच ती आपला मुखरस त्याच्या तोंडात सारू लागली. परस्परांच्या मिठीत उष्ण होऊ लागलेले देह संपूर्ण मिलनासाठी आता आतुर झाले होते. आनंदरावाने तिच्यापासून थोडे दूर होत आपला अंगरखा ढिला करण्यास सुरवात केली तोच.
.दूरवरून घोड्यांच्या टापांचे आवाज व धुळीचे लोट दिसू लागले तसे दोघे सावध झाले. येणारे स्वार कोण असतील याचा नेम नसल्याने दोघांनीही आपापल्या घोड्यांवर मांड ठोकली व तिथून आडमार्गाने वाड्याकडे प्रयाण केले.
“दादासाहेब.दादासाहेब.” अतिशय हलक्या स्वरात राणूबाईने आनंदरावास साद घातली परंतु तो गतकाळातील आठवणींत इतका रमून गेला होता कि, त्याच्या कानावर तिचा आवाज गेलाच नाही.
दोन तीन वेळा प्रयत्न करूनही आनंदराव ओ देईना म्हटल्यावर राणूबाई अस्वस्थ झाली. ‘दादा झोपला कि काय?. जर तो झोपला तर मग. आपला सगळा बेत. सगळे मनसुबे असफल होतील. नवर्याने टाकलेली बाई म्हणून आपल्याला आपल्याच माहेरच्या पंचक्रोशीत लोक हिणवत राहतील व कुत्र्यासारखे जीने जगत आपल्यला इथेच दिवस काढावे लागतील.’
भविष्याची भीषण कल्पना मनात येताच तिच्या अंगावर काटा आला. शेवटी माहेर असले तरी ते परकेच असते हे तिला कोणी सांगायची गरज नव्हती. कसल्याही स्थितीत नवर्याने सांगितलेली कामगिरी फत्ते करूनच सन्मानाने सासरची वाट धरणे हेच याक्षणी योग्य होते. त्याकरता आता दुसरा कसलाही उपाय उरला नव्हता. आणि जास्ती विचाराने तिचा निर्णयही बदलला असता.
‘.नाही.आता उठलेच पाहिजे. मग जे काय व्हायचे ते होवो.’ स्वतःशीच पुटपुटत राणू आपल्या पलंगावरून उठली व दालनाच्या प्रवेशद्वाराशी जात तिने कानोसा घेतला. तंबूच्या आवारात कोणीच नव्हते. सगळे पहारेकरी तंबूच्या बाहेर असून आनंदराव आज तिच्या तंबूत मुक्कामाला असल्याने दासींची सोय दुसर्या तंबूमध्ये केली होती. दालनाच्या प्रवेशद्वारात डोकावून ती परत आत आली. आत येताना पडदे ओढून तिने दालनाचे प्रवेशद्वार बंद केले.
नंतर कोपर्यात जाऊन तिने जरूरीपुरती एक समई तेवती ठेवत बाकीच्या शांत केल्या. मग उगाचच तिने इकडे तिकडे पाहिले व कोणी आत डोकावत तर नाही ना याची खात्री करून घेत अंगावरील लुगडे फेडण्यास सुरवात केली.
तशीही राणूबाईची शंका व्यर्थ होती. कारण मुख्य तंबूच्या भोवती असलेली जाड कापडी भिंत आणि तंबूचे आतल्या बाजूने असलेले गडद गुलाबी रंगाचे कापड यामुळे बाहेरून कितीही प्रयत्न केला तरी आत तंबूममधील माणसांच्या हालचाली, सावल्यांच्या मार्फत दिसणे अशक्य होते.
धडधडत्या अंतःकरणाने पण निश्चयी पावले टाकत राणूबाई आनंदरावाच्या शयनगृहात आली. त्याच्या दालनातील समया आता विझायच्या बेतात होत्या. त्यातली जरूरीपुरती एक वात पेटती ठेवून बाकीच्या तिने मालवून टाकल्या व आनंदरावाच्या पायांशी ती पलंगावर बसून त्याला न्याहाळू लागली.
आनंदराव गाढ झोपेत, कसल्यातरी तंद्रीत होता. त्याच्या चर्येवर हास्य पसरले होते व दोन्ही हातांची घडी करून तो एका कुशीवर पडला होता. त्याच्या बलदंड देहावरून भिरभिरत राणूची नजर त्याच्या कमरेकडे गेले. त्याचवेळी आनंदरावानेही झोपेत हालचाल करत आपला एक हात कमरेवर ठेवत धोतराची गाठ सोडत आतमध्ये नेला व जांघ खाजवू लागला. बहुतेक घाम फुटल्याने जांघेत खाज अली असावी. राणूबाई मनात म्हटली.
तशी तिलाही अशी खाज यायची पण. पण आता हि वेळ अशा खाजेची नव्हती. तिने आनंदरावाला हलवून उठण्यासाठी त्याच्या पायाला स्पर्श करण्यासाठी आपला हात उचलला तोच तिकडे आनंदरावाने जांघ खाजवणारा हात बाहेर काढला व तो उताणा झाला. त्याला बिचार्याला झोपेत कल्पनाही नव्हती कि, त्याची बहिण त्याच्या पायांशी बसली आहे व त्याचा खानदानी लंड. पूर्ण रूपात धोतराच्या कैदेतून मुक्त होऊन ताठ मानेने उभा आहे.
भावाचे पौरूषत्व पाहून राणूबाईचा श्वास छातीत रूतला. तिने एक आवंढा गिळत मिणमिणत्या उजेडात ते पाहिले. जे कधी लहानपणी खेळताना, पोहताना क्वचित दिसायचे. त्यावेळी पण हे असेच ताठायचे का? तिला प्रश्नच पडला व त्या प्रश्नाच्या तंद्रीत तिचा हात आनंदरावाच्या लिंगास स्पर्श करण्यास पुढे सरसावला.
काही इंचांचे अंतर. एका क्षणात तुटले असते आणि मग. मग आनंदरावास जाग येऊन या बलदंड बाहुपाशात आपला चोळामोळा झाला असता. कि त्याने आपल्याला झिडकारले असते. झिडकारलेच असते. तसाही तो आता पूर्ण पुरूष होता. ज्याला मुलबाळ होते. जे आ पण आपल्या नवर्याला कधीच देऊ शकत नाही. कारण आ पण एक वांझ.वांझ.नाही. नाही मी वांझ नाही. दादा मी वांझ नाही.’
शेवटचा शब्द ती जोराने बोलून गेली. कारण आनंदरावाची झोपमोड होऊन तो दचकून उठला व उठून बसला. पाहतो तो काय. त्याची धाकटी बहिण समोरच पायांशी बसलेली व त्याचा लंड धोतरातून बाहेर पडलेला. गडबडीने त्याने आपले धोतर मांड्यांवर घेत विचारले, “काय झाले ताईसाहेब? आ पण आम्हाला काही म्हणालात का?”
“जी. काही नाही दादासाहेब.” अचानक आनंदराव जागा झाल्याने राणूबाईही गडबडून गेली होती. तिच्या मनाचा निर्धार, निश्चय कुठेतरी गळून पडल्यासारखे झाले होते.
” पण ताईसाहेब. आ पण इतक्या रात्री. इथे? काही काम होते तर मला याद फर्मावायचे.” आनंदरावाने काळजीच्या सुरात विचारले.
“जी तसे काही नाही. म्हणजे. थोडे खासगी काम होते. पण महत्त्वाचे.” शब्दांची जुळवाजुळव करत राणूबाई बोलू लागली.
“खासगी. महत्त्वाचे. काय बरे? आम्हालाही कळू द्या आमची बहिण यावेळी कोणते काम घेऊन आली ते.” थोड्याश्या मिस्कील स्वरात आनंदराव म्हणाला. तशी राणूबाईला उभारी आली व ती घडाघडा बोलू लागली.
“दादासाहेब. खुपसवाडीकर घुसडवाडीला पाण्यात बघतात हे तुम्हाला माहिती आहेच.”
“हं. पण त्याचे काय.”
“सुलतानाच्या स्वारीत तिकडच्या फौजा सुलतानी सैन्याला सामील होणार आहेत.”
“हे तुम्ही मघाशीच सांगितले आम्हाला. त्यात नवीन काय.”
“नवीन हे आहे कि, तुम्ही आपले वतन सोडाल तर खुपसवाडी तुमच्या मदतीला येईल.”
“हे कदापि शक्य नाही राणू.” आनंदरावाचा आवाज बोलता बोलता करडा झाला.
“माहिती आहे.दादासाहेब. पण तरीही.तरीही. दादासाहेब आम्हाला वाटते कि.”
“काय वाटते?” दबक्या आवाजात आनंदराव कडाडला. तशी बसल्या जागी राणूबाईचे अंग थरारले.
“हे बघा ताईसाहेब. ज्या गोष्टी होणे नाही त्याची पुन्हा पुन्हा चर्चा निरर्थक आहे. हे मी तुम्हाला नव्याने सांगावे असे नाही.”
आनंदरावाच्या स्वरातील संताप, चीड स्पष्टपणे जाणवत होती. गोष्टी ताणायच्या पलीकडे गेल्या होत्या. परंतु राणूबाईलाही आजच काहीतरी सोक्षमोक्ष लावणे भाग होते. ती निमुटपणे आनंदरावाच्या पलंगावरून उठली व त्याच्या समोर येऊन उभी राहिली. आपल्या बहिणीच्या हालचालींकडे आनंदराव बारीक नजरेने पाहत होता. काई न बोलता अंगावर केवळ एक शाल घेऊन उभी असलेली आपली बहिण आता काय बोलते, कोणता पवित्रा घेते याचे आडाखे त्याच्या मनात रचले जाऊ लागले.
“दादासाहेब. चर्चा निरर्थक असली तरी ती करणे आम्हाला भाग आहे. हां हां.मघाशी आम्ही तुमचे ऐकून घेतले आता तुम्ही आमचे चार शब्द ऐकून घ्या.” एक दीर्घ श्वास घेऊन शक्य तितक्या संयमित स्वरात राणूबाई बोलू लागली, “दादा. तिकडून आम्हाला निरोप देण्यात आलेला आहे कि. एकतर आम्ही त्यांना तुमचे वतन मिळवून द्यावे किंवा मूल तरी द्यावे… अन्यथा.”
“अन्यथा काय?” आनंदरावाने अधिरतेने विचारले.
“अन्यथा कुंकू पुसले समजून आम्ही माहेरात पडून राहावे. त्यांना देखणी पण व्वा.वां.झ.बायको.नको.” अखेरचे शब्द मोठ्या प्रयासाने आनंदरावाच्या कानावर पडले.
आपली बहिण कोणत्या विलक्षण खोड्यात अडकली आहे याची त्यालाही कल्पना येऊन चुकली. पण यातून मार्ग काढणे त्याच्याही हाती नव्हते. बाळासाहेबाने यावेळी त्याला चांगलेच कोंडीत पकडले होते.
आनंदराव विचारात पडल्याचे पाहून राणूबाई बळ बांधत पुढे म्हणाली, “दादा.”
“हुं.”
“दादा. मघाशी दौडीच्या वेळी हाच निरोप तुम्हाला सांगायचा होता पण. “
” पण काय राणू.” कधी नव्हे ते आनंदरावाच्या तोंडून राणूबाईच्या नावाचा सलगीच्या स्वरात उल्लेख झाला, ज्यामुळे राणूबाई पूर्णतः विरघळली.
“.त्यावेळी आम्हाला भीती वाटली. तुम्ही रागवाल म्हणून. पण दादा.”
“बोला.आम्ही ऐकतोय.”
“दादा मघाशी जी आपली दौड झाली. त्यात. त्यात आम्ही जिंकलो आहोत.”
“म्हणून तुम्ही बक्षीसादाखल आमचे वतन मागणार आहात?” आनंदरावाने आपल्या मनातील शंका बोलून दाखवली तशी राणूबाईच्या दोन्ही डोळ्यांतून अश्रूधारा वाहू लागली. तेव्हा आनंदराव गडबडून गेला. आपल्या बहिणीला दुखावण्याचा त्याचा अजिबात हेतू नव्हता. तो पलंगावर उठून बसला व त्याने राणूबाईकडे हात पुढे करून तिला आपल्या शेजारी बसण्याचा इशारा केला.
त्याकडे दुर्लक्ष करत राणूबाई म्हणाली, “दादा हीच पारख केलीत आमची? आपली बहिण इतक्या हलक्या बुद्धीची असेल असे तुम्हाला वाटले तरी कसे? केवळ याचकरता आम्ही तुमच्याशी पैज लावली असा विचार तरी तुमच्या मनी कसा आला?”
