केळीवाली मैना भाग : ५

ही मैना तर अगदी वस्ताद निघाली. स्वत:च्या फायद्यासाठी माझ्या पोपटाला माझ्या विरूद्ध भडकावत होती.

“पोपटा मैनेच्या मालकीणीला सांग, पुढच्या रविवारी घरी ये तरी. मग बघूया भेट देण्याबद्दल.”

“पोपटा तुझे मालक काय म्हणाले हे लक्षात ठेवं. नाही तर रविवारी मी आले की म्हणतील मी भेट द्यायचं कबूल केलं नव्हतं. तू जर तुझ्या मालकाला मला भेट द्यायला लावलीस तर मी तुला माझ्या मैनेला भेटायला केव्हाही ना म्हणणार नाही.”

“अरे पोपटा, तिच्या ह्या भुरळ पाडणाऱ्या शब्दांवर जाऊ नकोस. तुला तर माहीतच आहे की एकदा घरची मालकीण आली की तुला मैनेला केव्हाही भेटणे अशक्य होईल.

“अरे पोपटा, तुझ्या मालकाला सांग, एकदा मैनेला जर पोपट आवडला तर ती त्याला भेटल्याशिवाय राहणार नाही. तुझ्या मालकाला सांग की मैनेला भेटायला फक्त हीच एक जागा नाही, माझ्या मैनेला तू तिच्या घरी केव्हाही भेटू शकतोस. हो आणि जर तुला मैनेचं घर माहीत नसेल तर बाजूच्या जनता कॉलनीमध्ये कुणालाही ‘केळीवाली मैना कुठं राहते?’ असं विचारलास तर कोणीही तुला माझं घर दाखवेल. आणि हो, तू येताना एकटाच येऊ नकोस. बरोबर तुझ्या मालकाला घेऊन ये. नाहीतर तू एकटा येशील उघडा नागडा माझं घर विचारत आणि मग पंचाईत होईल माझी. आता घरी जायला पाहिजे. खूप उशीर झाला.”

मैनेने स्वत:चे कपडे आवरले व केळ्यांनी भरलेली बुटी उचलून व दाराकडे वळली.

मैना दारापर्यंत गेली व काहीतरी आठवलं असं आव आणून तिथेच थांबली.

“मैना काय झालं गं? जात का नाहीस?”

“मी आता घरी कशी जाऊ? मैना आणि पोपटाच्या खेळात केळी विकायची राहून गेली. घरधन्याने बजावलं होतं की सगळी केळी विकल्याशिवाय घरी येऊ नकोस म्हणून. आता मी काय करू?”

“असं कर बुटीतली सगळी केळी इथेच ठेवून जा, म्हणजे त्याला वाटेल की सगळी केळी विकली गेली.”

“आणि त्यांनी विक्रीचे पैसे मागितले तर मी त्याला काय सांगू?”

“तेपण खरं आहे. असं कर ह्या केळींचे पैसे मी देतो. बोल किती द्यायचे ते.”

“हा माल साधारण दोनशे रुपयाचा आहे, पण तुमच्याकडून मी फक्त दिडशे रुपये घेईन.”

मी पाकिटातून पैसे काढले व तिला दिले. तिनं पैसे चोळीत घातले आणि घरी गेली. मला एकदा वाटलं की आपण जर त्या नोटांच्या जागी असतो तर किती मजा आली असती. पण नंतर लक्षात आलं की ही मजा क्षणापुरतीच लाभायची. घरी गेल्यावर ती पैसे तिच्या दारूड्या नवऱ्याकडे सोपवणार होती. मी मैनेचा नाद सोडला व रोजच्या कामाला लागलो.

रविवार असल्यामुळे आणि बायको घरी नसल्यामुळे कधी घरी न येणारा मित्र अचानक टपकला. मी ‘सुटीचा दिवस, कोण येतंय’, असा विचार करून केळी होती तिथेच ठेवली होती. ती नेमकी त्या मित्राला दिसली. तो तरी काय म्हणतो कसा,

“काय बंडोपंत केळी विकायचा धंदा सुरू केला वाटतंय? तसं नसेल तर बहुतेक वहिनीचं तुझ्या केळ्यावरचं प्रेम कमी झालं असेल व तू तिचं मन रिझवण्यासाठी ही केळी द्यायचं ठरवलंय असं दिसतंय.”

“अरे लक्ष्या, तुला माहीत आहे की तुझी वहिनी माहेरी गेली आहे. ती येईपर्यंत ही केळी काळवंडतील. आणि हो तुझ्या माहितीसाठी सांगून ठेवतो माझं केळं अजून मजबूत आहे. त्याला काहीही झालेलं नाही आणि ते तुझ्या वहिनीला अजूनपण आवडतं. तू भलतंच काहीतरी सगळ्यांना सांगत सुटू नकोस.”

“अरे मला ते माहीत आहे रे. मी फक्त तुझी फिरकी घेतली.”

“तुला माहीत होतं? ह्या सगळ्या बातम्या तुला कोण देतं रे?”

“अरे तुझी वहिनी. आता असं बघ आपल्या दोघात वयाचं अंतर फक्त १ वर्षाचं आहे, तुला माहीत आहे की माझा अॅक्सिडेन्ट झाल्यापासून तुझ्या वहिनीला तिला हवं तेवढं सुख देऊ शकत नाही. आणि ती तर जखमेवर मलम लावायच्या ऐवजी मीठ चोळते.”

“अरे तू मला कधी दाखवली नाहीस तुझी जखम.”

“अरे ती फक्त एक म्हण आहे रे. खरं म्हणजे तुझ्या वहिनीची सतत रट चालू असते, ‘तुमची वहिनी किती लकी आहे. अजून तिचे मिस्टर ह्या वयात सुद्धा तिला रात्री खूश करतात’ वगैरे वगैरे.”

“अरे, हे सगळं माझ्या वहिनीला कोण सांगतं?”

“अरे दुसरं कोण सांगणार? माझी वहिनी! दोघी भेटतात ना महिला मंडळात.”

“इतक्या दिवसांनी तू घरी आलाय तेपण तक्रार घेऊन. बोल चहा घेणार की दुसरं काही?”

“अरे मी तक्रार करायला आलो नाही. तू घरी एकटा असशील म्हणून भेटायला आलो आणि माझं स्वागत ह्या केळीच्या घडांनी झालं. चहा नको, थंड बीयर असली तर चालेल. खूप दिवस झाले बीयर पिऊन.”

“बीयर प्यायची सोडलीस? मला कळलं सुद्धा नाही.”

“अरे सोडली नाही, सोडायला लागली. तुझ्या वहिनीनी सोडायला लावली. म्हणते कशी, ‘मला देह सुखापासून वंचित केलंत, आता बीयर पिऊन मला तुमच्या जवळ झोपण्यापासून वंचित करू नका’.”

“अरे बीयर पिण्याचा व झोपायचा काय संबंध?”

“अरे तुझ्या वहिनीला बीयरचा वास सहन होत नाही. मला तुझ्या वहिनीला देह सुख देता येत नाही हे दु:ख विसरण्यासाठी रात्री बीयरची मदत घ्यावी लागते. आणि तुझ्या वहिनीला हा वास सहन होत नाही.”

मी त्याला बीयरचा कॅन दिला व स्वत:साठीपण एक घेतला.

“तू असं का करत नाहीस? वहिनीलापण बीयर पाज म्हणजे वासाचा प्रश्नच मिटला.”

“तोपण प्रयोग झाला. काय करावं हेच सुचत नाही.”

“अरे काहीतरी उपाय काढू. दुसरी काय बातमी?”

“अरे दुसरी काय बातमी असणार? ए बंड्या ही केळी जिच्याकडून तू विकत घेतलीस ती दिसायला कशी होती रे?”

“कशी होती म्हणजे? कुठल्या अर्थाने तू हे विचारत आहेस?”

“अरे कशी म्हणजे रंगानी सावळी, सरळ नाक, नाकात डुलणारी नथ, कपाळावर चंद्रकोर आकाराचं गोंदण, अंगावर घट्ट नेसलेली नऊवारी साडी, पाठमोरी उभी राहिली की तिचे दिसणारे भोपळ्याच्या आकाराचे नितंब, पदर तिचा सारखा गळणारा. तिच्या चोळीतून डोकावू पाहणारे उरोज. कमी झाकणारी व पोटरी सदा उघडी ठेवणारी बाई आहे का रे ती?”

“लक्ष्या, तुझं विलक्षण लक्ष असतं सगळीकडे. तू वर्णन केलेल्या प्रकारेच ती बाई आहे.”

“बंड्या, अरे तिचं नाव मैना. एक नंबरची च्यापटर बाई आहे ती. काही जमवलंस काय तिच्याशी?”

“अरे असं कोड्यात बोलू नकोस. काय सांगायचं आहे ते नीट सांग.”

“अरे वहिनी घरात नाहीत हे माहीत असून तू गप्प बसलास? तुझ्या हातणं चांगला चान्स गेला बघ. अरे तिने तुझ्या घरात वहिनीची उणीव भासू दिली नसती.”

“अरे आपण क्षणिक सुखासाठी काहीतरी करायचं आणि मग जन्मभर त्याची फळे भोगायची. नको रे असले धंदे.”

लक्ष्याला कोण सांगणार होत की तो जर सकाळी घरी लवकर आला असता तर त्याला घरात दुसरंच वातावरण दिसलं असतं.

“मैना जेव्हा परत येईल तेव्हा तिने तुझ्या गळ्यात केळी घालायच्या आधी तूच तिला तुझ्या केळ्याने आडवा कर. मी जर तुझ्या जागी असतो तर केव्हाच तिला अंगाखाली घेतली असती. आणि तुला जर रोग होण्याची भीती असेल तर ती डोक्यातून काढून टाक. मैनाचं एक वैशिष्ट्य आहे, ती पुरुषाला पारखूनच जवळ घेते. त्यामुळे कसल्याही रोगाची भीती नाही. मी तुझा खूप वेळ घेतला. येतो मी. आणि हो मैनाशी काही जमलं तर मला सांग.”

“लक्ष्या जाताना ही केळी घेऊन जा. मी एकटा आहे, एवढी केळी घेऊन काय करू? तुम्ही घरात चौघं जण आहात. केळी संपतील तरी.”

“कितीचा चुना लागला रे तुला?”

“दिडशेचा रे. म्हणून म्हणतो घरी घेऊन जा. आणि वहिनींनी विचारलं तर सांग गावच्या मळ्यातले आले होते म्हणून पाठवून दिले.”

आता लक्ष्याला कोण सांगणार की दिडशे रुपये गेल्याच मला दु:ख नाही. त्याच्या बदल्यात घरीच सकाळी मॉटीनी शो झाल्यामुळे पै अन पै वसूल झाली होती. आता येणारा रविवारच सांगणार होता की मला कितीचा चुना लागणार आहे.

आठवडा कसा तरी संपला. रविवार उजाडला. रविवारी कधी न लवकर उठणारा मी, पोपटाच्या चुळबुळीने जागा झालो. आज पोपट का इतका चुळबुळतोय असा विचार केल्यावर लक्षात आलं की आज त्याची व मैनेचं पुनर्भेट होणार आहे आणि त्या भेटीच्या उत्सुकतेमुळे त्याला नीट झोप येत नव्हती.

मी पोपटाचा विरह होऊ नये म्हणून उठलो व न्हाणि‍घरात जाऊन दात घासले. तेवढ्यात दारावरची बेल वाजली. एवढ्या पहाटे कोण आलं असेल असा विचार मनात आला. मग आठवलं की सकाळी फक्त दुधवाला येतो.

मी दार उघडलं व त्याच्या समोर दोन्ही हात पुढं केले. तो माझ्याकडे बघत म्हणाला,

“साहेब, हातात दुधासाठी भांड कुठं आहे? बाईसाहेब घरी नाहीत म्हणून स्वत:च्या हाताने दूध काढायचा विचार होता वाटतंय? नाहीतर बाईंची थानं पिळतोय असं सपान पडलं असेल. मी बेल वाजवल्यामुळे तसेच दूध घ्यायला आलात. बाईसाहेबांची लय आठवण येतेय वाटतं? तुमी फक्त हो म्हणा मी लगेच व्यवस्था करतो.”

“समज मी जर हो म्हणालो तर कुठून आणणार बाई? त्या बुधवार पेठेतून की दुसरीकडून? आणि समजा आणलास तरी ती निरोगी आहे ह्याची कोण शाश्वती देणार?”

“साहेब मी तुमच्यासाठी तिथंला माल कसा आणीन? हा अगदी खास माल आहे. एकदा त्याची चव बघितलीत तर सतत तुमच्या जिभेला तोच माल चाखावा असे वाटेल. आणि हो मी ग्यारन्टी देतो की हा माल निरोगी आहे म्हणून.”

“काय रे तू गॅरन्टी देतोस म्हणजे तुझ्या चांगल्या परिचयातली दिसते ही बाई? आणि असली तर तू तिला कितपत ओळखतोस?”

“मी तिला चांगलंच ओळखतो.”

“अरे चांगलंच म्हणजे किती?”

“साहेब, आता तुमच्यापासून काय लपवायचं, माझी बायको माहेरी गेली की शेजारची मैनाच माज्या बायकोची उणीव भरून काढते.”

“माझी खूप काम बाकी आहेत, मला तुझ्याशी गप्पा मारत बसायला वेळ नाही. आणि हो, मी घरी नसणार तेव्हा कृपा करून कुठल्या मैनेला घरी पाठवू नकोस.” मी त्याला बजावून कटवला.

मी परत न्हाणि‍घरात अंघोळीसाठी जायला वळलो, तेवढ्यात पुन्हा बेल वाजली. ‘आता कोण आलं कडमडायला?’ अशी तोंडातल्या तोंडात शिवी देऊन दार उघडलं. दारात सकाळी सकाळी मैनेला उभी पाहून डोकंच चक्रावलं.

“मैना आज इतक्या सकाळी नटून थटून आलीस, आणि तेपण केळ्यांनी भरलेल्या बुटी सकट? आणि काय गं तुला येताना रस्त्यात कोणी भेटलं का?”

“मागच्या रविवारी धन्याच्या हातावर दिडशे रुपये ठेवल्यावर गडी खूश झाला. त्यानेच मला आज नटून थटून सकाळी सकाळी केळी विकायला पाठवलं. आणि हो रस्त्यात कुणीही भेटलं नाही.”

“अगं मैना तू तुझ्या धन्याला काय सांगितलंस?”

“मी त्याला सांगितलं की एका सज्जन माणसाने माझ्यावर दया दाखवली व सर्व केळी विकत घेतली. आज त्यानंच मला केळी विकायला पहाटेच पाठवलं आहे.”