त्याला मेल्यावर पाप-पुण्याचा हिशेब करण्यासाठी चित्रगुप्तासमोर उभे करतात. आपल्याला इतक्या लवकर मृत्यू आल्याबद्दल तो मनातून खट्टू असतो. म्हणून तो चित्रगुप्तासमोर आपली कैफियत मांडतो.
“चित्रगुप्त महाराज, मला अजून जगायचे होते हो, बरीच कामे पेंडिंग आहे.”
त्याला काही उत्तर न देता, चित्रगुप्त गोट्याच्या खातेवहीची पानं चाळू लागतो. त्याला उत्तर न देण्याचं खरं कारण असतं की खरंच त्याला वेळेच्या आधी वर आणलं असतं. कपाळावर आलेला घाम उपरण्याने पुसत, चित्रगुप्त दिलगिरी व्यक्त करतो अन्‌ एका सेवकाला, हा घोळ कसा झाला ह्याची चौकडी करण्याची आज्ञा देतो.
यमलोकातला सेवक असल्याने, तो काही क्षणातच कारण शोधून परत येतो.
“महाराज, दुसऱ्या एका ह्याच नावाच्या मानवाचा जीवनदीप विझला होता. दूताकडून चुकून ह्याला वर आणले गेले.”
चित्रगुप्त संतापून म्हणतो, “त्या दूताला म्हणावं, ताबडतोब त्या त्याला आण आणि ह्याला परत पोहोचवून ये. नंतर तुला योग्य ती शिक्षा होईल. असल्या घोडचुकीला माफ करायला हा काही पृथ्वीलोक नाही.”
“होय महाराज.” असे म्हणून सेवक गोट्याकडे अदबीने वळतो, “चलावे आपण…”
“एक मिनिट…” तो म्हणतो, “चित्रगुप्त महाराज, ही जीवनदीप काय भानगड आहे?”
“वत्सा…” आपल्या दूताच्या चुकीमुळे चित्रगुप्ताच्या स्वरात मार्दव आले असते, “इथे यमलोकात प्रत्येक मर्त्य जीवाच्या नावाने एक दीप असतो. ज्याचा दीप विझतो त्याला वर आणले जाते.”
“महाराज, मला माझा दीप बघायला मिळेल का?” गोट्याने आशेने विचारले.
“वत्सा… दीपांच्या दालनात यमलोकातील कर्मचार्‍यांशिवाय कुणालाही प्रवेश नाही. प्रत्यक्ष देवांनाही प्रवेश वर्ज्य आहे. परंतु, तुझ्या बाबतीत आमच्याकडून अक्षम्य चूक घडल्याने, तुझ्यासाठी मी आमचा नियम शिथिल करतो.” असे म्हणून त्याने सेवकाला त्याला दीपांच्या दालनात नेण्यास आज्ञा दिली.
सेवक त्याला एका प्रचंड दालनात घेऊन जातो, जिथे अगणित जीवनदीप मंद तेवत असतात आणि त्याच्या दीपाच्या दिशेने निर्देश करतो.
“आपण दीपाचे अवलोकन केल्यावर माझे स्मरण करा. आपण तत्काळ पृथ्वीतलावर पोहोचाल.”
मात्र तो आपल्या दिव्यासमोर गेल्यावर हबकतो. कारण त्याच्या दिव्यातील तेलाची पातळी अगदी तळाला पोहोचली असते. आपला मृत्यू नजीकच्या काळात नक्की आहे, हे बघून त्याची मति कुंठित होऊन जाते.
काही क्षण दिड्यूढावस्थेत गेल्यावर तो दुसऱ्या दिव्यांमधून तेल चोरून आपल्या दिव्यातील तेलाची पातळी वाढवायचं ठरवतो. परंतु, एक अडचण येते. बाजूच्या दिव्यांमधील तेल काढण्यासाठी त्याच्या जवळ पळी, चमचा वगैरे काही नसते.
मग बाजूचे दिवे उचलून त्यातील तेल काढावे म्हणून तो एक दिवा उचलायला जातो तर त्याच्या लक्षात येतं की तो दिवा आपल्या स्थानाला घट्ट चिकटला आहे. कितीही जोर लावला तरी तो जागचा हलू शकत नाही. अशीच स्थिती बाकीच्या दिव्यांचीही असते.
आता तो नाराज होतो. आपल्याला इतका वेळ लागतोय त्यामुळे सेवक परत येण्याची शक्यता असते. त्याला अखेर एक नामी कल्पना सुचते. तो बाजूच्या दिव्यात आपले बोट बुडवून बाहेर काढतो. त्याला थोडे तेल चिकटले असते. ते तो आपल्या दिव्यात टाकतो.
मग, विजयी मुद्रेने तो बाजूच्या दिव्यांमधे बोट बुडवून आपल्या दिव्यात तेल टाकू लागतो. असे काही वेळ केल्यावर अचानक त्याच्या कानाशी एक जोरात आवाज होतो, त्याच्या गालाला वेदना होतात, लख्ख उजेड पडतो आणि तो आपले डोळे चोळतो अन्‌ स्वप्नावस्थेतून बाहेर येतो.
तो बिछान्यावर असतो, खोलीतील ट्युबलाईट लागला असतो आणि त्याची बायको, गोटी, नग्नावस्थेत त्याच्याकडे संतापाने बघत असते. संतापाने थरथरत असल्याने तिचे उन्नत वक्ष कंप पावत असतात.
“काय झालं?” गोट्या विचारतो.
“काय झालं…?” गोटी चिडून म्हणते, “रात्री झोपेतेही तुमचे वात्रट थेर सुरू असतात.”
“मी काय केलं?” गोट्या विस्मयाने विचारतो.
“वरून विचारता काय केलं…?” त्याचा कान पिळत गोटी म्हणते,
“पहिले तुम्ही माझ्या उजव्या कानात बोट घातलं अन्‌ मग डाव्या कानात. मी काही म्हटलं नाही. मग तुम्ही माझ्या दोन्ही नाकपुडीत बोट घातलं. मी गप्प राहिले. नंतर तुमचं बोट माझ्या तोंडात शिरलं. त्यानंतर बेंबीत तुम्ही बोट घातलं. तिथून तुमचं बोट माझ्या योनित घुसलं.
मी स्वतः वर कसंबसं नियंत्रण ठेवलं. आता तुमची हिम्मत वाढली होती. तुम्ही माझ्या गांडीत बोट घातलं. मी संतापले होते. पण गप्प राहिले. मग मात्र तुम्ही हद्द गाठली. गांडीत घातललेलं बोट तुम्ही पुन्हा माझ्या तोंडात घातलं. मग मात्र माझा हात उठला अन्‌ तुमच्या कानाखाली वाजवलं.”
